Prawdziwa kawa, czyli jaka? Na rynku są kawy mielone, rozpuszczalne czy w kapsułkach. W arsenale kaw parzonych w różnych stylach i różnymi metodami wyróżniają się napoje z Grecji. Przeciętny Grek uznaje tylko prawdziwą kawę, czyli zalaną wodą w briki, przygotowywaną i spożywaną bez pośpiechu. Kiedy słońce mocnej przygrzeje, wybiera frappe. Zdaniem lekarzy, grecka kawa przyczynia się do długowieczności. Coś w tym jest, gdy spojrzymy na statystyki długości życia na świecie.
Kawa po grecku ma dobrą sławę. Uważa się, że grecki sposób parzenia kawy przy użyciu wąskiego garnka jest szczególnie korzystny dla zdrowia. Według badań, umiarkowane spożycie kawy po grecku ma korzystny wpływ na organizm człowieka. Jest ona bogata w przeciwutleniacze, ma wysoką zawartość polifenoli i niską kaloryczność, zwłaszcza spożywana bez cukru.
Na skróty
Najpopularniejsze typy kawy
W Grecji kawa stała się popularna w XVIII wieku za panowania Imperium Osmańskiego, a codzienny rytuał jej picia wprowadzili osadnicy z Azji Mniejszej. Do przygotowania kawy po grecku wykorzystywana jest odmiana ziaren brazylijskich, meksykańskich oraz panamskich. Grecka kawa jest słodsza niż kawa po turecku. Tradycyjnie przygotowuje się ją w tygielku zwanym briki, w którym mieści się jedna lub dwie porcje.
Według badań przeprowadzonych przez badaczy z Uniwersytetu Ateńskiego, kawa po grecku przyczynia się do długowieczności. Badania przeprowadzono na mieszkańcach wyspy Ikaria, którzy słyną ze zdrowego i długiego życia. Podobno ci, którzy pili regularnie grecką kawę lepiej funkcjonowali oraz niższe było u nich ryzyko zawału serca. Jedna filiżanka elliniko dziennie może zmniejszyć ryzyko udaru do 20 proc., a dzięki 40 g kofeiny jest łagodnym środkiem pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy.
Kawa po grecku ma wiele odmian smakowych, które wiążą się z obecnością cukru i sposobem przygotowania. W zależności od poziomu cukru kawa może być sketo (czarna bez cukru), metrio (czarna z jedną łyżeczką cukru) i gryko (czarna z dwoma łyżeczkami cukru). Do kawy po grecku z reguły nie podajemy mleczka ani śmietanki.
Elliniko vrastos (kawa gotowana) różni się od klasycznej tym, że gotujemy ją nadal po tym, gdy opadnie pianka. Innym rodzajem gotowanej kawy elliniko jest meraklidikos, czyli kawa gotowana na małym ogniu przez 20-30 minut, którą mieszamy od czasu do czasu, aby uwolnić wszystkie aromaty. Dzięki temu napój jest bardzo słodki i gęsty.
Tygielek do kawy po grecku
Najbardziej tradycyjną metodą jest parzenie kawy na rozgrzanym piasku, ale niekoniecznie na plaży. Χόβολη to taca z piaskiem ustawiona na grzejniku, najczęściej elektrycznym, który podgrzewa piasek, a wraz z nim briki. Briki znane również jako cezve to niewielki metalowy tygielek z długim uchwytem wykonany z miedzi lub mosiądzu, ale czasami spotykamy wersje ze stali nierdzewnej oraz ceramiki.
Taki sposób parzenia kawy jest korzystny dla zdrowia. Podczas gotowania uwalniane są polifenole, które niwelują stany zapalne wywołujące szereg chorób, takich jak zawały serca i udary. Polifenole zmniejszają ryzyko cukrzycy typu 2, stabilizując poziom cukru we krwi.
Kawę po grecku najlepiej pić w godzinach porannych, gdyż kofeina wpływa na wydzielanie kortyzolu, hormonu steroidowego, którego głównym zadaniem jest zwiększenie stężenia glukozy we krwi, szczególnie podczas aktywności fizycznej i stresu. Jeżeli będziemy pić kawę z umiarem i tylko przed południem, to wyjdzie ona nam jedynie na zdrowie. Uważana za zdrową jest również kawa frappe po grecku.
Grecka kawa na zimno
W upalne dni Grecy piją frappe, co z języka francuskiego oznacza „bity” lub „mrożony”. Kawa frappe jest zrobiona najczęściej z połączenia ubitej rozpuszczalnej kawy z mlekiem, cukrem i odrobiną wody oraz kostkami lodu. Czasami powstają frappe z mlekiem lub dodatkiem lodów waniliowych, co smakuje szczególnie dobrze na bulwarze przy plaży. Ze względu na stopień słodkości rozróżniamy frappe bez cukru (skieto), średnio słodką (metrio) – najczęściej z jedną łyżeczką cukru oraz słodką (gliko) – z dwoma łyżeczkami cukru. Grecka kawa mrożona z jeszcze większą ilością cukru nazywa się poli gliko.
Kawa frappe po grecku może być wzbogacona gałką lodów, bitą śmietaną i całym zestawem ozdobników. Wierzch można polać karmelem, posypać skruszonymi ciasteczkami, kolorową posypką, pachnącymi przyprawami (cynamon, kardamon, chili, kakao), wiórkami czekolady lub kokosa. Nie ma przeszkód, żeby dodać koloru i orzeźwienia w postaci plasterka owocu i listków mięty.
Jak zrobić kawa frappe
Do przyrządzenia frappe najczęściej używa się specjalnego mechanicznego mieszadełka, ale wystarczy shaker, końcówka miksująca od blendera lub po prostu… słoik z nakrętką. W przypadku użycia specjalnego miksera do frappe napój przygotowujemy bezpośrednio w szklance, z której będzie pity. W tym celu należy do wysokiej szklanki wsypać dwie łyżeczki kawy, dodać (opcjonalnie) cukier, dolać kilka łyżek wody i mieszać przez około minutę, aby otrzymać gęstą, lekko spienioną maź. Następnie dodajemy 2-3 kostki lodu, uzupełniamy szklankę zimną wodą i podajemy z rurką do picia. Na końcu możemy dolać mleko.
Kawa typu frappé powstaje zazwyczaj na bazie kawy rozpuszczalnej. Jest łagodna w smaku, mniej obciąża żołądek, zawiera niewiele kofeiny. Niekiedy greckie frappe przyrządza się z espresso, ale wtedy trzeba uważać, aby nie przesadzić w kofeiną. W upalne dni popularnymi napojami kawowymi w Grecji są także freddo espresso (podwójne espresso schłodzone i serwowane z lodem) oraz freddo cappuccino (podwójne espresso z dodatkiem zimnej, ubitej na sztywno pianki mlecznej, podawane z lodem).
