Nie tak dawno bardzo popularne, teraz oskarżane o to, że szkodzą ludziom i środowisku naturalnemu. Kapsułki z kawą. Wynalazek prawie doskonały. Niektóre firmy planowały nawet stworzenie urządzeń, które zasilane byłyby nie tylko kapsułkami z kawą, ale i kapsułkami z liofilizowanymi produktami spożywczymi (sokami, zupą, mlekiem, kakao) a nawet alkoholem! Jaka korzyść dla środowiska – już nie musielibyśmy transportować kartonów z sokiem lecz lekki proszek!
No cóż, nie wyszło. Okazało się, że produkty pakowane hermetycznie zawierają dużo
szkodliwego związku chemicznego – furanu. Poza tym puste kapsułki skutecznie zaśmiecają środowisko naturalne. Swego czasu władze Hamburka nawet
zakazały przyrządzania kawy w kapsułkach w podległych im jednostkach samorządowych – właśnie mając na uwadze ochronę środowiska naturalnego.
Ekspres do kawy na kapsułki
A wszystko rozpoczęło się właśnie od
kawy w biurach. Na początku lat 90-tych
John Sylvan postanowił, że usprawni system parzenia kaw w biurach.
Kawa parzona w ekspresach przelewowych nie smakowała mu, ponieważ stała długo w dzbanku i robiła się gorzka. Usiłował opracować system parzenia małych porcji kawy w specjalnych, hermetycznych opakowaniach. W tym celu 1992 roku wraz z
Peterem Dragone założył firmę „
Keurig” – co oznacza „doskonałość” w języku niderlandzkim. Przez rok wspólnicy ręcznie wytwarzali kapsułki, wreszcie w 1993 roku zatrudnili
Dicka Sweneneya, który zautomatyzował cały proces. Wreszcie w 1997 roku stworzono pierwszy na świecie system zaparzania kawy w kapsułkach „K-cup”. Rok później firma Keurig wyprodukowała swój
pierwszy ekspres na kapsułki, o nazwie B2000, zaprojektowany specjalnie dla biur.
Kapsułki do ekspresu
Po kilku latach system kapsułkowy stał się bardzo popularny w USA i w Europie, m.in. dzięki wygaśnięciu niektórych patentów firmy Keurig.
W Polsce kapsułki zadomowiły się na dobre około roku 2010 – 2013. Fachowcy z branży kawowej (czyt. wielcy producenci) wieszczyli wielki sukces tego systemu. Mieli ku temu podstawy –
rynek wzrastał w tempie dwucyfrowym (ponad 20 proc. wartościowo rok do roku), podczas gdy
sprzedaż tradycyjnej kawy ziarnistej rosła bardzo powoli.
Stworzono wówczas z kawy w kapsułkach produkt lifestylowy. Same kapsułki – drogie i dostępne jedynie w firmowych sklepach i w internecie –
postrzegane były jako towar ekskluzywny. Do reklam systemu kapsułkowego zatrudniono hollywoodzką gwiazdę: Georga Clooney’a. Jednocześnie
ekspresy na kapsułki były bardzo tanie i oferowano je w dość dużym wyborze. W mediach pojawiły się zapowiedzi wielkich inwestycji w Polsce – miały powstać kawiarnie z ekspresami na kapsułki i fabryki produkujące te urządzenia.
Jednocześnie jednak zaczęto zwracać uwagę na aspekt ekologiczny – producenci w odpowiedzi ogłosili plany recyklingu kapsułek. Wprowadzono nawet
system zbiórki zużytych kapsułek, który jednak nie działał najlepiej. System kapsułkowy zaczął być coraz bardziej krytykowani przez ekologów – szczególnie w kontekście wzrostu zapotrzebowania na aluminium – główny składnik kapsułek. Ekolodzy podkreślali, że wzmożona produkcja opakowań zawierających aluminium przyczynia się do degradacji lasów deszczowych (wydobywa się tam boksyt, potrzebny do produkcji aluminium) i zanieczyszczania środowiska naturalnego odpadami powstałymi przy produkcji tego metalu.
Kapsułki kawy
Głos zabrał nawet sam twórca systemu – John Sylvan. Przyznał, że szczerze żałuje stworzenia kapsułkowego systemu zaparzania kawy. Myślał, że kapsułki wejdą jedynie do biur i na tym się skończy. Nie podejrzewał, że K-Cups staną się takim hitem.
Podkreślał, że sam pija jedynie kawę ze zwykłego ekspresu. Jednocześnie firma Keuring Green Mountain (spadkobierca firmy Keuring) zapowiedziała, że do roku 2020 wszystkie produkowane przez nią kapsułki będą mogły być poddawane recyklingowi. Czyli może będzie lepiej…
Kawa w kapsułkach
Co jednak z
jakością kawy w kapsułkach i jej potencjalnym negatywnym wpływem na organizm? Jak wspomnieliśmy na początku, żywność pakowana hermetycznie zawiera furan, czyli środek chemiczny wykorzystywany na szeroką skalę w przemyśle, np. do produkcji lakierów czy niektórych leków (np. witaminy C). Powstaje on również podczas wytwarzania i obróbki kulinarnej produktów spożywczych, m.in. w trakcie smażenia, pieczenia, grillowania, pasteryzacji owoców i warzyw. Furan powstaje także chociażby w wyniku rozkładu witaminy C pod wpływem działania wysokiej temperatury, czy podczas produkcji piwa pasteryzowanego.
W organizmie człowieka furan wchłaniany jest w jelitach oraz przez układ oddechowy, zwłaszcza podczas palenia papierosów. Kumuluje się w wątrobie i nerkach. Podczas jego metabolizmu powstaje jeszcze bardziej toksyczny związek, wykazujący działanie cytotoksyczne.
Na szczęście naukowcy uspokajają – aby osiągnąć poziom furanu w znaczący sposób oddziałujący na nasz organizm, musielibyśmy wypijać dziennie kilkanaście kaw z kapsułek. Tak więc przy typowej ilości takich kaw teoretycznie jesteśmy bezpieczni. Poza tym furan dość intensywnie się ulatnia z gorącego napoju – wystarczy więc poczekać kilka minut przed wypiciem pierwszego łyka kawy.
Co do
smaku kawy w kapsułkach zdania są podzielone. Są producenci dbający o jakość i są tacy, którzy pakują do kapsułek kawę gorszej jakości. Jest ona wprawdzie szczelnie zamknięta, ale nic tak nie zagwarantuje nam smaku i aromatu kawy jak
świeżo zmielone ziarno. Niewątpliwą zaletą kaw w kapsułkach jest łatwość przygotowania naparu i mnogość smaków – wystarczy jedna kapsułka aby otrzymać ulubione
espresso, latte, cappuccino czy macchiato.
Kapsułki do kawy
Nie można tutaj nie wspomnieć o pewnej grupie „buntowników” sprzeciwiających się hegemonii producentów oryginalnych kapsułek. Tworzą oni zamienniki, czy wręcz kapsułki wielokrotnego użytku, do których można zapakować kawę taką, jaką lubimy. Ale czy po to kupujemy cały prosty system parzenia kawy w kapsułkach, aby jeszcze dokładać sobie pracy? Niewątpliwie w ten sposób sporo zaoszczędzimy, biorąc pod uwagę koszt oryginalnych kapsułek. Ale chyba zamiast tego
lepiej jest kupić dobry ekspres kolbowy – będziemy wtedy proekologiczni i w perspektywie czasu więcej zaoszczędzimy. Doskonała jakość naparu – gratis.
